Niet alle harnassen zijn hetzelfde, welke type harnas kiest u?
We kunnen stellen dat een harnas één van de belangrijkste onderdelen is van valbeveiliging. Een harnasgordel, bevestigd aan een veiligheidslijn of ander PBM, moet het lichaam opvangen zodra een persoon valt. De krachten moeten worden verdeeld om te zorgen dat het lichaam de impact van de val kan weerstaan. Tevens zorgt het veiligheidsharnas ervoor dat het lichaam rechtop blijft. Omdat niet alle harnassen, werknemers, werkzaamheden en werkomstandigheden hetzelfde zijn, moet er goed gekeken worden naar welk type harnas past bij uw situatie.
Legt u een paar verschillende merken harnassen naast elkaar, dan ziet u dat de harnassen allemaal van elkaar verschillen. Van materiaal tot het ontwerp, van sluitingen tot de positie van de riemen. Die verscheidenheid in eigenschappen maakt het verschil in veiligheid en draagcomfort. Zeker omdat u te maken heeft met verschillende posturen van uw medewerkers en met uiteenlopende werksituaties.
Daar komt bij dat een veiligheidsharnas goed moet worden aangetrokken. Past iemand niet de juiste werkwijze toe, dan kan dat ernstige gevolgen hebben bij een onverwachte val. In deze blog omschrijven we in een stappenplan wat er allemaal komt kijken bij het uitzoeken van een harnastype en welke types er zijn.
Stap 1: Harnas matchen met uw werksituatie
Is het volledig duidelijk onder welke omstandigheden gewerkt gaat worden? Zo ja, dan is het belangrijk op basis van de werksituatie een harnastype te selecteren. Mocht de werksituatie nog niet helemaal duidelijk zijn, dan kunt u deze in kaart brengen met een Risico Inventarisatie & Evaluatie.
Lees meer Risico Inventarisatie & Evaluatie
Situatie: het voorkomen dat hij/zij kan vallen tijdens het werken op hoogte of in besloten ruimtes
Als een medewerker voor de werkzaamheden alleen moet worden gezekerd om te voorkomen dat hij/zij kan vallen, dan is een harnas met één of twee bevestigingspunten voldoende. Dit gebeurt veelal bij werkzaamheden op platte daken, bij bovenloopsystemen of bij activiteiten in besloten ruimtes.
Een éénpuntsharnas is met één bevestigingspunt waaraan valbeveiliging kan worden vastgemaakt. Doorgaans op de rug, tussen de schouderbladen. Deze harnassen worden niet vaak verkocht, omdat een harnas met twee punten meer opties biedt zonder al te veel meer te kosten. Bij een tweepuntsharnas kan een medewerker zich op zijn rug en op zijn borst zekeren. Voor het bevestigingspunt moet en aansluitvoorziening worden gebruikt. Een aansluiting aan de voorzijde is geschikt als een medewerker een ladder moet beklimmen. De medewerker is dan gezekerd aan het kabel- of railsysteem van een ladder of constructie zelf.
Situatie: werkzaamheden in bijvoorbeeld telecommasten of bij hellende daken waarbij een medewerker zijn handen vrij moet hebben
In sommige gevallen moet een medewerker een positie innemen waarbij hij of zij de handen vrij heeft om te kunnen werken. In dat geval is een werkpositioneringsharnas de juiste optie. Een werkpositioneringsharnas kan voorzien zijn van één bevestigingspunt op de rug (rugbevestigingspunt) of van een bevestigingspunt aan voor- en achterzijde voor valbeveiliging.
Daarbij zijn er nog twee bevestigingspunten aan de zijkant, ter hoogte van de taille, waarop een lijn voor positionering kan worden aangebracht. Een medewerker kan hierin hangen om comfortabel en veilig te kunnen werken. Ook een bevestigingspunt op de buik, gepositioneerd ter hoogte van de taille, zorgt ervoor dat een medewerker bijvoorbeeld op hellende daken in zijn harnas kan hangen om zijn handen vrij te hebben.
Situatie: werkzaamheden moet hangend worden uitgevoerd
Er zijn werkzaamheden die hangend worden uitgevoerd. Met Rope Access klimtechniek worden constructies bereikt die normaal gesproken niet of moeilijk toegankelijk zijn. Deze touwtechnieken worden onder andere ingezet voor het reinigen van ramen en gevels, het conserveren van staalconstructies en het begeleiden van hijswerkzaamheden. Een bevestigingspunt in het midden van de heupgordel in het harnas is hierbij noodzakelijk.
Stap 2: Materialen bepalen
Nu duidelijk is in welke werksituatie een harnas wordt gebruikt, is het belangrijk de verdere selectie te baseren op hoe lang en hoe vaak een medewerker een veiligheidsharnas draagt. Als een harnas bijvoorbeeld zes uur per dag wordt gedragen, moet de materiaalkeuze daarop worden aangepast.
Denk aan rekbare weefselbanden, een ergonomische pasvorm en eenvoudige instelmogelijkheden. Materiaal met een hoge kwaliteit zit niet alleen beter, maar heeft ook een langere levensduur. Een harnasgordel moet bestaan uit materialen en onderdelen die..
- …niet te stroef of te groot zijn.
- …gemakkelijk te bevestigen zijn aan verbindingsmiddelen. Zo moet bijvoorbeeld een werklijn goed te bevestigen zijn aan een D-ring van een harnas.
- …geen scherpe randen hebben.
- …kwalitatief goed uit de productie komen.
- …die niet snel in elkaar verstrikt raken of vastlopen in haken en ogen. Er zijn grote verschillen in de kwaliteit van weefselbanden tussen merken. De banden moeten stevig zijn en de schering en inslag moeten dicht geweven zijn, zodat ze eenvoudig door haken en ogen glijden.
Stap 3: Maatvoering bepalen
Naast de juiste materialen is de maatvoering van een harnas ook bepalend voor het comfort en de veiligheid. Hoe lager het comfort, hoe minder een medewerker in de praktijk een harnas aantrekt. Het is dus belangrijk goed te kijken naar het postuur van een medewerker en de juiste maat te kiezen.
Veelal worden harnassen in een universele maat aangeboden. Voor een medewerker met een gemiddeld postuur is dat doorgaans prima. Maar hoe zit het met de uitzonderingen? Kleinere medewerkers zullen meer gebaat zijn bij een borstriem die strakker afgesteld kan worden. Terwijl grotere medewerkers baat hebben bij een bredere riem. Het is belangrijk dat een harnas goed past en afgesteld kan worden zodat het niet te krap of te ruim zit. Dit voorkomt afknelling en oncomfortabel werken dan wel dat de drager uit het harnas schiet.
Stap 4: Het aantrekken van een harnas
Na een zorgvuldige selectie is het belangrijk een harnas goed aan te trekken. Hangen in een harnas kan na een val namelijk levensbedreigend zijn, zeker als deze niet goed is aangetrokken.
Valt u van hoogte en hangt u in uw harnas, dan oefent het harnas druk uit op uw aderen. Gevolg: het bloed kan niet meer goed vanuit de benen naar boven worden gepompt waardoor onder andere uw bloeddruk daalt en organen minder goed functioneren. De kans is groot dat u hierdoor bewusteloos raakt. U kunt zelfs komen te overlijden. Dit noemt men een Harness Suspension Trauma of Hangtrauma.
Het harnas op de juiste manier aantrekken kan het verschil maken tussen leven en dood. Het is dan ook raadzaam een training te volgen waarin u onder begeleiding oefent met het aantrekken van uw harnas. Hieronder vindt u een beknopt stappenplan voor het correct aantrekken van een harnas:
- Inspecteer uw harnas op afwijkingen. Bekijk of deze is voorzien van een keuringssticker waarop blijkt dat deze jaarlijks is geïnspecteerd.
- Zorg ervoor dat alle draaiingen uit de banden zijn. Bekijk wat de voor-, achter-, boven- en onderkant is.
- Laat de riemen over de schouders glijden.
- Haal de schouderbanden aan, maar trek deze nog niet strak.
- Verbind de bovenbeen gespen en trek de bovenbeen riemen strak aan, zodat uw hand er onderdoor kunt steken maar niet in een vuist terug kunt trekken. Trek de bandgeleiders naar achteren in geval van overtollig band.
- Trek vervolgens de schouderriemen strak aan, zodanig dat u uw hand er onderdoor kunt steken. Stop eventueel overtollig bandeinde in de houder.
- Controleer of de D-Ring aan de achterzijde tussen de schouderbladen zit. Indien van toepassing: controleer of het ankerpunt op de voorzijde ter hoogte van het borstbeen of de tepellijn zit.
- Verbind de gespen van de borstband, indien aanwezig, en trek de borstband aan.
- Trek de buikriem, indien aanwezig, strak aan.
- Tot slot: controleer of alles goed zit, zonder teveel of te weinig (bewegings)ruimte.
MSA Latchways heeft een goed instructiefilmpje voor het aantrekken van een harnas.
Lees meer Training & Opleiding
Laatste tips
Door de bovenstaande stappen te volgen kunt u het juiste harnas vinden. Onze laatste tips die u mee kunt nemen voordat u een harnasgordel aanschaft:
Zorg dat u altijd gecertificeerde harnasgordels aanschaft.
- Is de producent ISO 9001-gecertificeerd? Een ISO-certificaat is een bewijs dat de productie voldoet aan strikte internationale normen op het gebied van kwaliteitscontroles voor de ontwerp-, ontwikkelings-, productie-, installatie- en onderhoudsfase.
- Voldoet het harnas aan de norm EN 361:2002 voor vrijeval-veiligheidsharnassen?
Onderhoud uw harnas goed en laat het jaarlijks keuren.
- Een harnas heeft geen onbeperkte levensduur. Vervang het harnas voordat de houdbaarheid daadwerkelijk verstreken is.
- Elk harnas moet geleverd worden met een duidelijke gebruiksaanwijzing. Daarin moet ook beschreven zijn wat de richtlijnen zijn voor onderhoud en inspectie. Volg deze richtlijnen.
- Inspecteer elk harnas voor gebruik op onvolkomenheden. Het harnas moet worden vervangen zodra schade is geconstateerd.
- Laat uw harnas jaarlijks inspecteren en keuren door een professionele partij. Mocht het harnas intensief worden gebruikt, dan is een inspectie elke zes maanden of vaker aan te raden.
- Berg uw harnas op in een geconditioneerde ruimte en hang het uit na gebruik.
Lees meer Inspectie & Onderhoud
Conclusie
Er zijn veel verschillende soorten harnassen op de markt te vinden. Om het juiste type harnas te selecteren, is het belangrijk rekening te houden met verschillende factoren zoals de werkomstandigheden en het postuur van een medewerker die het harnas gebruikt. Een handig stappenplan hiervoor:
- Selecteer een harnas dat past bij uw werksituatie(s).
- Bepaal het materiaal afhankelijk van hoe vaak en hoe lang een harnas wordt gedragen.
- Kies de juiste maatvoering voor een comfortabel en veilig gebruik van het harnas.
- Zorg ervoor dat medewerkers weten hoe ze het harnas op de juiste manier aantrekken en gebruiken.
- Schaf alleen gecertificeerde harnassen aan.
- Controleer het harnas voor gebruik op onvolkomenheden.
- Laat het harnas minimaal jaarlijks inspecteren en keuren.
Mocht u meer informatie willen ontvangen, schroom dan niet om contact op te nemen.
Vragen? Neem gerust contact op!
