Eurosafe

Wetgeving voor werken in besloten ruimten

Veilig werken in besloten ruimtes

Wat moet u doen om ervoor te zorgen dat uw medewerkers of derden op een veilige en gezonde manier hun werkzaamheden in en bij besloten ruimten kunnen uitvoeren? En hoe daarbij te voldoen aan de wetgeving? Deze twee vragen zijn sneller gesteld dan beantwoord. Wat vanuit de wetgeving als een paal boven water staat, is dat mensen veilig en gezond moeten kunnen werken.

Samen zijn werkgevers, werknemers en opdrachtgevers verantwoordelijk voor de veiligheid van medewerkers die werkzaamheden in en nabij besloten ruimten uitvoeren. Bij een onverhoopt incident is een gebouweigenaar ook aansprakelijk als hij of zij niet voor een veilige (werk)omgeving gezorgd heeft. Om tot een veilige werksituatie in besloten ruimten te komen, is het belangrijk een aantal stappen te zetten. Van inventarisatie en identificatie van besloten ruimten en risico’s tot het opstellen en communiceren van procedures en van trainingen tot de aanschaf van de juiste arbeidsmiddelen en persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM).

Om daarin te ondersteunen werkt Eurosafe met de Safety Circle. Dit integrale veiligheidsconcept ondersteunt opdrachtgevers bij het creëren van een veilige werkomgeving. Door met deze systematiek te werken en daarin de juiste stappen te zetten, kunt u uw verplichtingen ten aanzien van veilig en gezond werken vanuit de wetgeving in belangrijke mate afdekken.

Meer weten over hoe en wanneer welke stappen te zetten?

Risico Inventarisatie & Evaluatie

Door een Risico Inventarisatie & Evaluatie (RI&E) uit te voeren, krijgt u inzicht in de risico’s die bij de uitvoering van werkzaamheden in en nabij besloten ruimten naar voren komen. Gevaren en risico’s vanuit de werkzaamheden en vanuit de besloten ruimte zelf. Denk bij het laatste aan gevaren zoals weinig zuurstof en licht, hoge temperaturen, het uitdampen van gevaarlijke stoffen en plotseling opkomend water. Vanuit artikel 5 van de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) is het uitvoeren en up-tot-date houden van een RI&E verplicht als onderdeel van het arbeidsomstandighedenbeleid in artikel 3 van de Arbowet.

Een inventarisatie en identificatie van besloten ruimten, een gedetailleerde RI&E en een periodieke compleetheidscontrole vormen het vertrekpunt voor een veilige werksituatie. Niet alleen voor de betreding van tanks, putten en silo’s maar bijvoorbeeld ook voor ontgravingen, de ballasttanks van een schip of de nacelle en rotorbladen van een windturbine.

Een RI&E geeft een volledig en integraal beeld van de aanwezige gevaren en risico’s
Het is bij het uitvoeren van een RI&E van belang naar het geheel van gevaren en risico’s te kijken. Denk aan valgevaar, doorvalgevaar en blootstelling aan gevaarlijke stoffen maar ook aan misschien minder voordehand liggende gevaren zoals hittestuwing, zuurstoftekort, lawaai en elektrocutie. Op deze manier krijgt u een compleet en integraal beeld van de gevaren en risico’s bij betreding van betreden van besloten ruimten en welke beheersmaatregelen te nemen om de risico’s tot een acceptabel niveau te reduceren.

Lees meer over RI&E’s en TRA’s.

RI&E
RI&E

Plan van Aanpak

In een Plan van Aanpak (PvA) legt u vast wanneer welke beheersmaatregelen genomen dienen te zijn om de risico’s voortkomend uit de RI&E in te perken. Het PvA is, zoals weergegeven in artikel 5 van de Arbowet, een onderdeel van de RI&E en valt dan ook onder artikel 3 van de Arbowet over het te voeren arbeidsomstandighedenbeleid door werkgevers.

Voorbeelden van beheersmaatregelen ten aanzien van besloten ruimten zijn:


  • het trainen van medewerkers of derden in het redden en evacueren van een collega bij een onverhoopte calamiteit;

  • het aanbrengen van vaste voeten bij tanks om daarin een davitarm te kunnen plaatsen om een medewerker veilig af te kunnen laten dalen en weer naar boven te kunnen halen;

  • de inzet van een stand-by rescue team tijdens een stop;

  • het aanschaffen van mobiele verlichting en ventilatoren om voldoende licht te hebben bij de uit te voeren werkzaamheden en om de ruimte te kunnen van frisse lucht te voorzien.


Vastleggen wanneer welke veiligheidsmaatregelen te nemen
In een PvA is het raadzaam rekening te houden met de exploitatietermijn van een gebouw, object of constructie. Worden bijvoorbeeld de bordessen rondom tanks binnen nu en een jaar vervangen vanwege een uitbreiding van het aantal tanks en het vernieuwen van een aantal tanks, dan is het wellicht verstandig om bij een lage betredingsfrequentie nu geen vaste voeten voor davitarmen te plaatsen maar te werken met een ankerpunt boven de tanks in combinatie met een mobiele pole hoist om veilig een tank te betreden.

Let bij werkzaamheden in en rond besloten ruimten ook altijd op de arbeidshygiënische strategie zoals gesteld in artikel 3 van de Arbowet en Arbobesluit artikel 3.16 (ten aanzien van valgevaar). Denk aan het voorkomen van betredingen door reinigingsmogelijkheden in tanks aan te brengen en bijvoorbeeld silo’s met een drone te inspecteren.

Programma van Eisen

In een Programma van Eisen (PvE) worden wettelijke eisen, voorschriften en normen waaraan producten en oplossingen moeten voldoen vastgelegd. Evenals uw voorkeuren voor de invulling van tijdelijke en permanente beheersmaatregelen, montage, oplevering, training en keuring & onderhoud. Op deze manier  zorgt u voor uniformiteit en structuur in uw beheersmaatregelen zoals waaraan een driepoot dient te voldoen, welke eisen u stelt aan PBM en wat uw wensen zijn ten aanzien van de training van medewerkers en derden. Zo geeft u, als het gaat om de inzet van arbeidsmiddelen en PBM, concreet invulling aan hetgeen vanuit onder andere artikel 3 in de Arbowet, artikel 7.5 in het Arbobesluit en vanuit artikel 7:658 van het Burgerlijk Wetboek gevraagd wordt.

 Een Programma van Eisen (PvE) helpt u bij het concretiseren van het PvA dat voorkomt uit de RI&E en dient samen met het PvA als vertrekpunt voor de te nemen beheersmaatregelen. Naast generieke PvE’s kan het ook praktisch zijn om situatie of scenario specifieke PvE’s op te stellen om exact op een situatie of scenario aan te sluiten. Een duidelijk Programma van Eisen biedt toegevoegde waarde in alle fases, van de ontwerpfase tot en met de onderhoudsfase. Zowel voor u, als voor uw leveranciers.

Als eigenaar is het ook van belang om een doordacht PvE op te (laten) stellen. Onder andere als het gaat om de aansprakelijkheid voor personen en zaken vanuit Boek 6, Afdeling 2, artikel 174 van het Burgerlijk Wetboek en indien van toepassing vanuit de Woningwet onder artikel 1a en b en artikel 2.

Uniformiteit verhoogt de veiligheid en bespaart tijd en kosten
Met een doordacht PvE borgt u de uniformiteit in uw klim- en (val)veiligheidsvoorzieningen, persoonlijke beschermingsmiddelen en daaraan gerelateerde diensten. Deze uniformiteit draagt bij aan:


  • meer veiligheid doordat gebruikers zich niet/minder snel vergissen in de werking van arbeidsmiddelen en persoonlijke beschermingsmiddelen;

  • een efficiënter inkoop-, keurings- en onderhoudsproces met het oog op standaardisatie en het inkoopvolume dat u zo kunt generen;

  • minder trainingstijd en -kosten omdat medewerkers en eventuele derden niet in het gebruik van allerlei verschillende arbeidsmiddelen en PBM getraind hoeven te worden. In sommige gevallen is een korte compententiemeting voldoende. Het plannen van trainingen vergt zo ook minder tijd en capaciteit.

Installatie

Het vraagt de nodige technische kennis, vaardigheden en ervaring om veiligheidsvoorzieningen conform de voorschriften van fabrikanten en de geldende normen te plaatsen en te monteren. Zo is het cruciaal te weten met hoeveel kN een bevestigingsmiddel aangedraaid dient te worden om een voet voor een davitarm te monteren. Deze voet en de gebruikte bevestigingsmiddelen dienen de krachten die vrijkomen bij een val aan een davitarm op te kunnen vangen. Het inzetten van passende arbeidsmiddelen, een montage op de juiste manier en tijdige keuring en onderhoud maken een belangrijk deel uit van artikel 3 van de Arbowet, artikel 7.5 in het Arbobesluit en artikel 7:658 uit het Burgerlijk Wetboek.

Training in het veilig en gezond uitvoeren van werkzaamheden is een vereiste vanuit de Arbowet (artikel 8 over training en onderricht). Gerichte product- en installatietraining in veiligheidsvoorzieningen is extra belangrijk omdat het niet alleen om de veiligheid van uitvoerenden gaat maar ook om de veiligheid en gezond van gebruikers van de voorzieningen en middelen. Het is aan te bevelen te werken met aantoonbaar gecertificeerde installateurs om te borgen dat veiligheidsvoorzieningen op de juiste manier en conform de fabrikantvoorschriften door gecertificeerde medewerkers worden aangebracht.

Ook als bezitter van een opstal (gebouwen en werken die duurzaam met de grond verenigd zijn), is het van belang te borgen dat klim- en (val)veiligheidsvoorzieningen op de juiste manier en conform de voorschriften en normen aangebracht worden. Onder andere vanuit de aansprakelijkheid voor personen en zaken vanuit Boek 6, Afdeling 2, artikel 174 van het Burgerlijk Wetboek en, indien van toepassing, vanuit de Woningwet onder artikel 1a en b en artikel 2.

Zijn de werkzaamheden anders dan in een bedrijfs RI&E is vastgelegd of brengen de werkomstandigheden en werkplek aanvullende risico’s met zich mee zoals lassen in een tank waarin een explosiegevaarlijke stof heeft gezeten, dan helpt een TRA om de risico’s te bepalen en gerichte beheersmaatregelen vast te stellen om het werk veilig en gezond uit te kunnen voeren.

Besloten ruimten lassen
Besloten ruimten lassen

De opdrachtgever dient te zorgen voor een Veiligheids- en Gezondheidsplan (V&G plan) als het bouwproject aangemeld moet worden bij de Inspectie SZW en/of  als het project bijzondere gevaren met zich meebrengt. In dit plan beschrijft hoe de hoofd- en onderaannemer(s) gaan samenwerken, welke gevaren en risico’s zich voor zouden kunnen doen tijdens de uitvoering en welke maatregelen genomen (moeten) worden om de veiligheid en gezondheid op de bouwplaats te waarborgen. Denk aan het bouwen van een steiger in een grote silo om het risico op vallen bij inspecties en onderhoud van de wanden in te perken en het inzetten van een mobiele davitarm zodat uitvoerenden aangelijnd in een ontgraving kunnen werken.

Voorafgaand aan de aanvang van de daadwerkelijke werkzaamheden, is het zaak een Last Minute Risk Analysis (LMRA) uit te voeren zodat uitvoerenden er zeker van zijn dat zij hun werk zonder vooraf onderkende en ondervangen veiligheids- en gezondheidsrisico’s uit kunnen voeren.

Implementatie

De veiligheid en gezondheid van uitvoerenden bij werkzaamheden in besloten ruimten is nauw verbonden met het veiligheidsbewustzijn van deze uitvoerenden en andere direct betrokkenen. Dit is onlosmakelijk verbonden met uw arbeidsomstandighedenbeleid conform artikel 3 van de Arbowet en Training & Opleiding vanuit artikel 8 van de Arbowet en het Burgerlijk Wetboek in artikel 7:658.

Een goede implementatie is cruciaal voor het welslagen van uw arbeidsomstandighedenbeleid. Denk daarbij bijvoorbeeld aan:


  • een register van besloten ruimten en de gevaren en risico’s die zich bij betreding voor kunnen doen;

  • functionele protocollen en procedures rondom het vrijgeven, betreden en het redden uit besloten ruimten;

  • toolbox meetings, trainingen en informatiesessies om uw beleid rondom besloten ruimten over te brengen en te door te voeren in uw organisatie.

Trainingen Eurosafe Solutions
Trainingen Eurosafe Solutions

Heldere kaders en een groter veiligheidsbewustzijn verlagen risico’s
Om ervoor te zorgen dat eenieder weet hoe werkzaamheden veilig en gezond uit te voeren en welke veiligheidsvoorzieningen en middelen waar beschikbaar zijn, is het zaak duidelijke richtlijnen op te stellen, aanwezige veiligheidsvoorzieningen- en middelen in beeld te brengen gerichte afspraken te maken en alle relevante zaken op een gestructureerde manier vast te leggen. Datzelfde geldt voor het vastleggen waar en wanneer welke aanvullende maatregelen genomen moeten worden. Deze heldere kaders verbeteren het veiligheidsbewustzijn onder uw medewerkers en onder derden die werkzaamheden voor u of namens u uitvoeren en verlagen het risico op incidenten en aansprakelijkheidskwesties.

Beleid rondom onverhoopte calamiteiten
Ook al heeft u alle voorzorgsmaatregelen genomen om risico’s tot een minimum te beperken, toch is er altijd een kans op een veiligheidsincident. Neem daarom eerste hulpverlening, redding en evacuatie van werknemers en andere aanwezige personen, brandbestrijding en communicatie met de hulpdiensten op in uw beleid. Zo voldoet u aan de eisen zoals gesteld in artikel 3 van de Arbowet.

Inzet van veiligheidskundigen, rope access specialisten en stand-by rescue teams voor optimale veiligheid
De inzet van externe veiligheidskundigen, rope access specialisten of een stand-by rescue team bij risicovolle, complexe of grootschalige projecten zoals stops in de industrie kan van waarde zijn om de veiligheid en gezondheid van uitvoerend personeel te waarborgen. Zij bewaken de veiligheid en gezondheid, voeren werkzaamheden uit op moeilijk bereikbare plaatsen en grijpen in bij calamiteiten.

Vroegtijdig veiligheidsadvies voor maximale impact op veiligheid, kosten en efficiency
Voorkomen is beter dan genezen. Daarom is het van belang om in uw beleid ook het vroegtijdig inwinnen van veiligheidsadvies op te nemen. Zo bewerkstelligt u een optimaal effect op veiligheid, efficiëntie en kosten. Dit geldt voor geplande werkzaamheden in besloten ruimten, het bouwen van een constructie of bijvoorbeeld een schip of windturbine of bij het voorbereiden op een calamiteit die niet voor de hand ligt zoals een kind dat in een diepe put valt. Op deze manier zorgt u ervoor dat ontwikkelingen in relevante wetgeving en normen en de impact die deze ontwikkelingen kunnen hebben op uw bedrijfsprocessen en organisatie vanaf het begin meegenomen worden.

Training & Opleiding

Tijdige en gerichte training & opleiding bevorderen het veiligheidsbewustzijn en beperken uw risico’s en aansprakelijkheid. Door uw medewerkers en eventuele (onder)aannemers tijdig te trainen in het vrijgeven, betreden en redden uit een besloten ruimte, minimaliseert u het risico op veiligheidsincidenten en schade aan uw eigendommen en die van derden. Op deze manier verbetert u ook het veiligheidsbewustzijn en beperkt u uw aansprakelijkheid vanuit onder andere de Arbeidsomstandighedenwet (artikel 8) en het Burgerlijk Wetboek (artikel 7:658).

Training & Opleiding naar nut en noodzaak
Een inventarisatie van de trainingsbehoefte met de nadruk op de praktijk van medewerkers en het nut en de noodzaak van trainingen vormen het uitgangspunt. Zo voorkomt u dubbelingen in de trainingsstof en trainingen zonder directe toegevoegde waarde. Dit heeft een positief effect op de motivatie van medewerkers en het leereffect en reduceert de trainingstijd en -kosten. Daarbij is het van belang vast te leggen wie, wanneer, waarin getraind is en wanneer hij/zij opnieuw getraind dient te worden en welke certificaten hieraan gekoppeld zijn. Zo kunt u aantonen dat uw medewerkers of (onder)aannemers opgeleid zijn in het veilig en gezond werken in en rondom besloten ruimten en blijft het kennisniveau op het gewenste peil.

U kunt bijvoorbeeld denken aan trainingen waarin deelnemers leren hoe:


  • gas te meten;

  • een besloten ruimte vrij te geven;

  • een besloten ruimte te betreden;

  • een collega te redden bij een onverhoopt incident zoals gevraagd vanuit artikel 3 van de Arbeidsomstandighedenwet.

Besloten ruimtes training Eurosafe Solutions
Besloten ruimtes training Eurosafe Solutions

Service & Onderhoud

Zorgvuldig onderhoud en tijdige keuring & inspectie voorkomen onvoorziene kosten en onveilige situaties en reduceren uw aansprakelijkheid. Arbeidsmiddelen waaronder veiligheidsvoorzieningen zoals driepoten, hijsbokken en davitarmen en persoonlijke beschermingsmiddelen moeten periodiek door gekwalificeerde keurmeesters gekeurd en onderhouden worden. Niet alleen vanuit de Nederlandse en Europese wetgever maar ook vanuit fabrikanten met het oog op hun productgarantie en -aansprakelijkheid. Dit wordt onder andere gevraagd vanuit de Arbowet onder artikel 3, artikel 7.5 van het Arbobesluit en in artikel 7:658 van het Burgerlijk Wetboek als het gaat om de inzet en het onderhoud van arbeidsmiddelen. Tijdige keuringen en zorgvuldig onderhoud voorkomen onveilige situaties, aansprakelijkheidskwesties en onvoorziene kosten. Ook als bezitter van een opstal/eigenaar is dit van belang gezien de aansprakelijkheid voor personen en zaken vanuit Boek 6, Afdeling 2, artikel 174 van het Burgerlijk Wetboek. Dit geldt ook voor  de Woningwet onder artikel 1a en b en artikel 2 indien van toepassing.

Keuring & onderhoud conform de geldende wet- en regelgeving, normen en voorschriften
Net als bij het monteren en installeren veiligheidsvoorzieningen voor het betreden van en redden uit besloten ruimten, is het werken met een aantoonbaar geautoriseerde en gecertificeerde partij  belangrijk. Zo weet u dat veiligheidsvoorzieningen op de juiste manier en conform de geldende wet- en regelgeving, normen en voorschriften geïnspecteerd, gekeurd en onderhouden worden en kunt u dit aantonen bij een onverhoopt incident.

Een sluitende keurings- en onderhoudsadministratie borgt veiligheid en bespaart kosten
Om de veiligheid en lopende productgaranties van uw voorzieningen en middelen zeker te stellen, is het van belang bij levering/ montage vast te leggen vast wanneer welke voorzieningen en middelen geleverd en waar van toepassing geïnstalleerd zijn. Om ervoor te zorgen dat uw keurings- en onderhoudsadministratie sluitend is, is het zaak om ook de certificaten en wanneer de voorziening/ het middel weer gekeurd moet worden vast te leggen. Zo voorkomt u dat u bepaalde middelen niet kunt gebruiken omdat deze niet gekeurd of correct onderhouden zijn en dat u daarom tijdelijk andere middelen dient te huren of zelfs aan te schaffen.

Vragen? Neem gerust contact op

NB. Dit overzicht van wetsartikelen, rechten en plichten is niet uitputtend. Heeft u vragen of wenst u aanvullende informatie, neem dan contact met ons op.

Om te zien wat uw specifieke rechten en plichten zijn vanuit uw positie, bekijk dan de verschillende rollen.

Bel, mail en volg ons

Bel ons

Je kunt ons bereiken van maandag tot en met vrijdag van 08:00 tot 17:00.
+31 (0) 38 467 19 10

Stuur een e-mail

We doen ons best binnen 1 werkdag te antwoorden.
info@eurosafe.eu

Bekijk onze socials

Vind en volg ons op Instagram, Facebook en LinkedIn.
Volg ons op LinkedIn

Altijd op de hoogte

Meer nieuws, meer kennis, meer veiligheid. Schrijf je in voor de Eurosafe Nieuwsbrief en je krijgt elk kwartaal meer van alles.